ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
Bedensel Özellikleri
Öğrenme güçlüğü olan çocuklar, büyük ve küçük kaslarını kullanmada becerisizlik gösterirler dolayısıyla el-göz işbirliğini geç ve güç öğrenirler. Bu çocuklar, kendilerini korumayı normal çocuklar gibi bilemezler bu nedenle yaşıtlarına göre daha sık hasta olurlar. Öğrenme güçlüğünün yanında görme ve işitme gibi bedensel özürler de söz konusu olabilir.
Zihinsel Özellikleri
Okuldaki çalışmaları ve öğretilenleri geç ve güç öğrenirler ve bu fazla sabır ve tekrar gerektirir. En çok sıkıntı çektikleri konular matematiksel işlemlerdir. Bu çalışmalara karşı ilgileri çok geç ve sınırlı olarak gelişir. Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır Devamlı izleme , teşvik ve değişiklik isterler . İlgileri kısa sürelidir. Bir ders konusu ne kadar ilgi çekici olsa da etkinliklere kısa süre katılırlar.Ders,birbirini izleyen ilginç etkinlikler dizisi olmadıkça ilgilerini çekmez. Çok ilginç buldukları çalışmalardan dahi kısa bir süre sonra bıkarlar.
Somut kavramları daha kolay ve iyi kavrarlar. Kavramların somutlaştırılması anlamayı kolaylaştırır.
Zaman kavramı çok geç ve güç gelişir.
Konuşmaya geç başlayabilirler ve bu nedenle konuşma gelişimleri zihinsel engelin derecesi ile orantılıdır. Bu çocukların konuşma ,ilgi,zeka,sosyal ve bilgi seviyeleri akranlarından geri olduğu için kendi seviyelerinde anlaşabileceği takvim yaşları daha küçük normal zeka seviyesindeki çocuklarla oynarlar.
Bu çocuklar genelleme yapmada belirli şekilde geridirler.
Kazandıkları bilgileri hayata geçirmekte çok güçlük çekerler. Kazandıkları bilgi ve becerileri ancak öğrendikleri şekilde uygulayabilirler.Yeni durumlara uymakta çok zorluk çekerler. Sınırlı bir yeteneğe sahip olduklarından yeni bir duruma uymaları sırasında onları anlayan bir kimsenin yanında bulunmasına ihtiyaç duyarlar.
Kolayca pes ederler, ufak tefek engeller karşısında yılgınlık gösterirler. Her etkinlikte yapabileceği yerden başlamak ve ilerlemek son derece önemlidir. Böylece çocuğu , düşebileceği yılgınlık ve panikten kurtarmak mümkün olur.
Gördükleri ve duydukları şeyleri çabuk unuturlar; bellekleri zayıftır. Gördükleri ve duyduklarının kalıcı olması fazla tekrarı gerektirir.
Yakın gelecekteki konulara ilgi duyarlar. Uzak gelecekle ilgilenmezler.
Algıları, kavramları ve tepkileri basittir. Duygu ve düşüncelerini açık ve bağımsız olarak ifade edemezler.
Sosyal Özellikleri
Kendilerinden yaşça küçük olanlarla iletişim kurarlar.Yakın çevresindekilerle kolay dostluk kuramazlar .Kurdukları dostlukları uzun süre devam ettiremezler. Yakın dostluklar daha çok yarar sağlamaya yöneliktir.Sosyal ilişkilerinde grupta daima başkalarına tabi olmak eğilimindedirler. Sorumluluk almaktan çekinirler .Bunda kendilerinde grubu yönetecek yeterliliği ve güveni görmemeleri ve sınırlı sosyal yaşantılara sahip olmaları önemli rol oynayabilir.
Oyun ve toplum kurallarına uymakta güçlük çekerler. Kuralları zor olan oyunlara ve faaliyetlere katılmazlar .Yetenekleri sınırlı olduğundan dolayı bu etkinliklere uyum sağlamada zorluk çekerler. Kuralları bu çocukların anlayacağı ve uyacağı seviyede basitleştirmeli ve bu tür faaliyetlere etkin katılımları sağlanmalıdır.
Genellikle ,fiziki görünüşlerinde,giyim kuşamlarında acayiplik gösterirler.Giydiklerini , uygun şekilde giyemez ve kendilerine yakıştıramazlar. Bu özellikler daha çok, sosyal yaşantılardan yoksun bırakılmış , giyinme ve tuvalet yapma konusunda yeterli beceri kazandırılmamış çocuklarda görülür.
Nezaket ve görgü kurallarına uymakta zorluk gösterirler. Bu kurallara uyma becerisi sosyal durumlar içinde kazanılır. Hangi davranışların uyumlu olduğunu öğrenmesi için uygun yaşantılardan geçmesi gereklidir.
Sosyal bakımdan pek çok uyumsuz halleri vardır. Sosyal durumlara kendi kendilerine uymada zorluk çekerler. Anlayış ve bol sosyal yaşantılar sağlamak uyumu artırıcı etmenlerdir.Sosyal faaliyetlere karşı ilgisi azdır.
Sosyal ilişkilerde bencildirler.Davranışlarında her şeyin kendilerine ait olmasını isterler,paylaşımcı değildirler.
Sosyal ilişkilerinde kendilerini grupta kabul ettirecek becerileri azdır. Sosyal yaşamdan uzaklaştırılması bu durumu arttırıcı bir etkendir.
Kişilik özellikleri
Kendilerine güvenemezler,genellikle başkalarına dayanmayı tercih ederler.Bağımsız hareket etmekten çekinirler.Kolayca cesaretleri kırılır.
Bir amaca ulaşmak için kuvvetli duygular hissetmezler. Ufak tefek engeller karşısında çözüm yolları aramazlar .Hemen yılgınlık gösterirler.
Kendi kendilerine bir işe başlama arzusu göstermezler.
Duygu ve düşüncelerini ifade etmede başarısızdırlar.
İş ve çalışma özellikleri
Bu çocuklar yaşıtları gibi bir iş sahibi olmak isterler.Birçok iş yapabilir ve meslek sahibi olabilirler.Bir etkinliği veya işi tümüyle öğrenmek için onların basit bölümlere ayrılmasını isterler .Parçadan bütüne doğru öğrenirler. Öğrenme hızları yavaştır.Monoton işleri yapmaktan hoşlanırlar .Hemen bıkmazlar .Kendilerine öğretilen işleri hiçbir hileye sapmadan aynen yaparlar .Monoton işlerde normal çocuklardan üstün başarı gösterirler.İşlerine daha bağlıdır. Tam zamanında gelir ve tam zamanında işlerinden ayrılırlar. İş ve işyerinde uyulması gereken kurallara aynen uyarlar. Emniyet kurallarına son derce saygılıdırlar.Kendilerine uygun mesleki alanda kolay eğitilirler.Bu çocuklar genellikle sakindir ve işverenin isteklerine uygun davranış gösterirler.Başarı gösterdikleri işlerden gurur duyarlar.Hemen her zaman işveren ve usta öğreticisi ile beraberdir. Ani çıkan sorunların çözümünde birinin yanında olma ihtiyacını hissederler.Bedenen bir şeyler yapmaktan ,ortaya bir ürün çıkarmaktan çok hoşlanırlar.
İşe başlatılmaları çok zaman alır ve zaman ister.
Bu çocuklara her detay ayrı ayrı açıklanır ve istenilen şey somut olarak gösterilirse, zihin karışıklığına meydan vermeden öğretmek kolay olur.Başarısızlık durumlarında güvenlerini hemen yitirirler. Etkinliklerin seçilmesinde ve alıştırmaların yapılmasında çok dikkatli olmak , çocuğun hangi iş ve seviyede başarılı olacağını önceden kestirmek gerekir.
ANNE VE BABALARIN YAPMASI GEREKENLER
Bu çocukların aileleri genellikle çocuklarında öğrenme güçlüğü olduğunu öğrendikten sonra onlara karşı farklı davranış ve tutum gösterirler .Bu davranış ve tutumlar çocukların sosyal, duygusal ve kişilik gelişimini engeller. Ailede çocuğun gelişimini engelleyen veya bozan davranış ve tutumlardan kaçınılmalıdır .Bu amaçla;
Aşırı derecede korumacı olunmamalıdır. Aksi halde çocuğa hiçbir iş yapma olanağı verilmez. Bu nedenle çocuk ,yapabileceği hizmetleri yaparak öğrenme ve gelişme olanağından yoksun kalmış olur.
Aşırı derecede ihmal edilmemelidir. Bu hallerde çocuğun gelişmesi için gerekli şartlar hazırlanmaz.
Kabul edilmeli ve gelişimi için gerekli sevgi ve şefkat tüm gelişimini etkileyebilir. Sevgi ve şefkat çocuğun gelişimini en üst düzeye çıkartacaktır.
Çocuk beceriksiz olarak değerlendirilmemelidir. Bir şey yapmaya teşebbüs ettiğinde sen onu yapamazsın gibi uyarılar,çocuğun kendine olan güvenini sarsacaktır.
Yeteneklerinin sınırlı olduğu unutulmamalı,yeteneğinin üstünde bir şey istenmemelidir. Bu durumda çocuk ,başarısızlıkla karşı karşıya kalacak ve böylece kendine olan güveni kaybolacaktır.
Çocuğun sahip olduğu düzey inkar edilmemeli bunun bir gerçeklik olduğu kabul edilmelidir.
Bu düzeydeki çocuklar gizlenmemelidir .Zihinsel,duygusal ve sosyal gelişimlerin yaşayarak öğrenme yoluyla gelişebileceği akıldan çıkarılmamalı ve bu gelişimin sağlanabilmesi için gizlenmesi yerine toplum içine çıkarılarak sosyal ilişkiler kurması sağlanmalıdır .Bir utanç kaynağı olarak görülmemeli,akranlarıyla ilişkiler kurmasının önüne geçilmemelidir.
Karşılaştırma yapılmamalıdır. Normal çocuklarla kıyaslama yapılmamalıdır.
Ailede geçimsizlik nedeni olmamalıdır .Anne- baba birbirini suçlamaktansa çocuğun eğitimi konusunda neler yapabileceklerini araştırmalı ve bu konuda var olan olanakları kullanmak üzere harekete geçmelidir.
Çocuğun eğitiminde sabır ve hoşgörü gösterilmelidir. Aksi halde çocuğun var olan ilgi , istek ve yeteneği köreltilmiş olacaktır.
Çocuğun öğretmeni ile sıkı diyalog kurulmalıdır.
Çocuğun basit komutlara alışması için evde çeşitli egzersizler yapılmalıdır. Bardağı getir , koltuğa otur , git – gel gibi .
Anne ve babalar yukarıda belirtilen çalışma ve davranışlara ek olarak,çocuğun durumu uygun bir eğitim alabilmesi için gerekli araştırma ve çalışmaları da yapmalıdır.
Söz konusu eğitimin sağlanması amacıyla yapabilecekleri ilk şey bulundukları ildeki ‘ Rehberlik Araştırma Merkezine ‘baş vurmak olmalıdır. Ülkemizde Özel Eğitime Muhtaç Çocukların eğitimlerinin sağlanması için gerekli teşhis, tanı ve çalışmaların yapılabilmesi amacıyla her ilde en az bir tane Rehberlik Araştırma Merkezi bulunmaktadır. Bu merkezlere müracaat eden ailelerin çocuklarına gerekli testler ve diğer ölçme araçları uygulanarak durumları tespit edilmekte ,böylece çocuğun hangi düzeyde olduğu belirlenerek özür düzeyine göre yönlendirme yapılmaktadır. Eğitilebilir Zihinsel Düzeydeki çocukların eğitimleri için ülkemiz genelinde Özel Eğitim Sınıfları normal çocuklarla iletişim kurma yoluyla sosyal,zihinsel ve davranışsal becerilerinin arttırılmasını amaçlayan Kaynaştırma Programları bulunmaktadır. Ayrıca söz konusu çocukların mesleki beceri kazanabilmelerini sağlamak ve bir iş sahibi olmalarına imkan tanımak amacıyla hizmet veren Eğitilebilir Çocuklar iş okulları bulunmaktadır.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ OLAN ÇOCUKLARIN EĞİTİMLERİNİN DESTEKLENMESİ
DİL GELİŞİMLERİNİN DESTEKLENMESİ
Öğrenme problemleri olan çocukların konuşma ve konuşulanları anlama problemleri de olabilir .
Eğer yeterince yardım yapılırsa onlarda konuşmayı ve anlamayı öğrenebilirler. Bu çocukların, daha iyi sözel ilişkiler kurabilmesi için yapabileceğimiz faaliyetleri şöyle sıralayabiliriz:
İyi Bir Dinleyici Olunuz;
Eğer sizi dinleyen birisi yoksa,konuşma egzersizi yapmak zordur. Bu çocukların dinleyicilere ve konuşmaya teşvike ihtiyaçları vardır. Eğer büyüklerin kendilerini ciddi olarak dinlediklerini fark ederlerse bu onlar için yeterli bir teşviktir.Bazen , konuşma problemi olan çocukların konuşmalarını anlamak zordur. Onları dinledikçe söylediklerini anlamanız kolaylaşır.
İş Yaparken Yaptığınız İş Üzerinde Konuşunuz;
Çocukların ilk konuşmaları yapılmakta olan işler, olan-bitenler hakkındadır. Çocuklarla bir iş yaparken o iş hakkında konuşunuz. Mesela , yapılan bir hareketi yorumlayın.<;; Ahmet, yürürken kollarını öne-arkaya doğru sallıyor. Haydi biz de öyle yapalım ve öne-arkaya diye söyleyelim.
Basit Talimatlar Veriniz;
Dil problemi olan çocuklar , bazen yapmasını istediğiniz şeyleri yapmazlar. Bunun sebebi söylenileni anlamamalarıdır. Aşağıdaki tavsiyelere dikkat ederek verilen talimatları anlamalarına yardım ediniz:
-Dikkatlerini çekiniz.
-Onların dil gelişimine uygun bir seviyede hitap edin. Konuşmaktan çok dinlemeye eğilimlidirler. Size iki-üç kelime ile hitap ediyorsa sizde iki-üç kelimelik cevaplar veriniz.
-Konuşurken resim veya hareket kullanarak ne yapacaklarını gösteriniz. Hala anlamıyorlarsa, bedenlerini tutarak hareket ettirin ve ne yapacaklarını adım adım gösterin.
Çocukların Mevcut Bilgilerini Kullanınız;
Öğrenmenin en kolay yolu bilinenle yeni öğrenilecek olanı birleştirmektir. Çocuğun ilgi duyduğu ve bildiği konular ile çağrışım yaparak, benzetmeler kullanarak gelişen konuşmalar dil gelişimine yardımcı olur.
Kelimeleri Doğru Olarak Tekrarlama;
Çocukların yanlış söylediği kelimeleri düzelterek tekrarlamaya ‘modelleştirme’ denir. Modelleştir-me kelimelerin doğrusunu işiterek, yanlışların büyümesini ve kökleşmesini engeller.
Çocukların Cümlelerini Uzatınız;
Çocuğun söylediği cümleyi tekrarlarken basit ve anlamlı kelimeler ekleyin. Bu uzatmalı tekrar hem onların ne söylediğini anladığımızı gösterir, hem de kullanabilecekleri yeni kelimeler öğretmiş olur.Örneğin; ‘Ben dün denize giderdim’ diyen çocuğa ‘Doğru, sen dün annen ve kardeşinle denize gittin’ diyerek aynı zamanda yanlışını da düzeltmiş oluruz.
Ne hissettikleri konusunda konuşmaları için teşvik ediniz. Bir arkadaşına kızdığını söyleyebilme belki de ona vurma ihtiyacını engelleyebilir.
Bu çocuklara, başkalarına karşı söyleyebilecekleri kısa melodi ve şarkılar söylemeyi öğretiniz. Resimler üzerinden hikayeler veya rüyalarını anlatmalarını sağlayınız.
KABA HAREKET BECERİLERİNİN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
Kaba hareket becerileri kolları, bacakları, gövdeyi, elleri ve ayakları hareket ettiren kaslarla ilgili becerilerdir. Bu beceriler aşağıdaki faaliyetlerle geliştirilebilir.
Denge aleti veya yürüme tahtası üzerinde yapılan faaliyetler. ( Mesela, tabana bir çizgi çizin veya bir ip gerin. Bunun üzerinde dengeyi koruyarak yürüme çalışması yaptırın.)
İki tarafı açık büyük paketleme kutularından tünel yaparak içlerinden emekleyerek geçme.
İpe, merdivene, ağaca ve direğe tırmanma.
Atlama, sıçrama, seke seke yürüme ve çizgi oynama.
Parmak uçlarıma basarak yürüme.
Top, taş gibi eşyayı atma, tekmeleme ve kaldırma.
Engelli yarışlar.
Çizgi ve top oyunları.
Yuvarlanma, baş, omuzlar dizler ve ayak parmakları ile ilgili hareket ve oyunlar.
Müzik eşliğinde ritmik yürüme veya basit danslar ve el çarpma oyunları.
Hareketli keşif oyunları. Mesela, saklanan eşyayı oda içinde bulma.
İNCE -KAS HAREKET BECERİLERİNİN GELİŞİMİNİN
DESTEKLENMESİ
İnce kas hareket becerileri bilek ve parmakları hareket ettiren kaslarla ilgili becerilerdir. Bu beceriler, aşağıdaki faaliyetlerle geliştirilebilir:
Yap-boz bilmeceleri , oyunlar, elle yapılan işler.
Çiviler geçirilen delikli tahta ve şekil tahtaları faaliyetleri.
Düğmeleme, torba ağzı bağlama, elbiseyi düzgün giyme.
Boncukları ipe dizme ve düzenleme.
Kesme ve yapıştırma işleri.
Boyama, kopya, kalıp ve şablon çıkarma işleri.
İzleme, iz sürme, noktaları birleştirerek çizgi yapma çalışmaları.
Kopya işleri, dikey-yatay çizgiler ve daireler çalışma.
Çamaşır ipine çamaşır mandallarını takma.
İLETİŞİM BECERİLERİNİN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
İletişim becerileri, dilin alıcı ve verici bölümlerini içine alır. Alıcılık işittiğini anlama, vericilik ise düşündüğünü kelimelerle anlatma kabiliyetini gerektirir. Anlama ve ifade etme becerileri aşağıda sıralanan faaliyetlerle geliştirilebilir.
Adlandırma faaliyetleri. (....... göster, ....... bul gibi.)
Söylenilen kelime ile resmi birleştirme.
Resim veya eşya kullanarak bilgi isteyiniz.( Bebek hakkında ne biliyorsun? gibi)
Seri resimler kullanarak açıklama (hikaye yaratma) çalışması yaptırma.
Emirleri izleyebilme oyunu.(Boya kalemlerini benden al, yere otur ve bir resim çiz.)
Cümle tamamlama oyunları(Çorbayı .... ile içerim, .... ile yazarım.)
Evcilik oyunları oynama.
Gezilerden sonra ‘ne gördük’ anlatımları.
Taklit oyunları. (Ne yaparsam onu yap, ne söylersem onu söyle.)
GÖRME BECERİLERİNİN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
Görme becerileri ayırt etme, izleme, hafıza ve görmeye dayanan hareketleri içine alır.Bir eşyayı görerek ayırt etme, eşyalara ve resimlere bakarak onların benzeyen yada benzemeyen yanlarını fark etme becerisidir. Gözle izleme, gözleri bir noktaya dikme ve ritmik olarak bir hat üzerinde hareket ettirebilmeyi gerektirir. Diğer bir alt beceri görme hafızasıdır. Görme hafızası, bir şeyi kısa sürede görmüş olsanız bile onu hatırlama becerisidir. Alt becerilerin sonuncusu da el-göz koordinasyonudur. Görme ve hareket koordinasyonu, vücut hareketlerinin veya hareket halinde olan vücut hareketlerinden birinin göz ile işbirliği içinde olmasıdır. Görme becerileri aşağıda belirtilen faaliyetler ile geliştirilebilir.
Blokları renklerine göre birleştirme veya basit çizgilerle basit şekiller yapma.
Eşyaları renklerine, büyüklüklerine, şekillerine ve cinslerine göre kümeleme.
Ev içindeki eşyalardan birini saklama.(Eşyanın bir ucu açıkta kalarak ipucu bırakılır.)
Resimler, geometrik şekiller ve desenli malzemeler kullanarak ayırt etme çalışması yapma.
Ev dışında görülenler üzerine konuşma.(Kuşlar, böcekler, eşyalar, renkleri, şekli...)
Hafıza oyunları.(Gördüğü bir eşya yada olayın neler hatırlattığı gibi)
İŞİTME BECERİLERİNİN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
İşitme becerileri, ayırt etme, hafıza ve sosyalleşme alt becerilerini içine alır. Ses ayırımı, sesler arasındaki farkları anlayarak söylemektir. İşitme hafızası, kısa bir süre içinde olsa işitilen sesin hatırlanmasıdır. Lokalizasyon, sesin hangi yönden geldiğini belirleyebilme yeteneğidir. Bu beceriler aşağıda belirtilen faaliyetler ile geliştirilebilir.
Tanıma, ayırma ve lokalizasyon faaliyetleri, su sesi, kapı sesi, köpek havlaması, kedi miyavlaması gibi her gün her yerde duyulabilen sesleri kullanarak
<;; Bu sesleri tanıyabiliyor musun?>;;
<;;Hangi seslerin aynı ve hangilerinin farklı olduğunu>;;,
<;;Bu seslerin hangi taraftan geldiğini>;; sorabilirsiniz.
Ses ayırt etme ve lokalizasyonu öğretmek için müzik aletleri ile kalın-ince, uzun-kısa sesler çalışılabilir.
Yetişkin ve çocuk sesleri kullanarak tahmin oyunları oynatma. Birisini konuşturarak <;;Kimin konuştuğunu anlayabildin mi>;;, <;;Bu konuşan odanın neresinde?>;; gibi sorular sorulabilir. Ayırt etme çalışmalarında teyp vb. aletler kullanabilirsiniz.
Gözlerini kapayarak duyduğu sesi tekrar etmesi istenebilir.(El çırparak aynı sesi vermesi yada İstenen iki-üç komutu sıra ile yerine getirmesi beklenebilir.)
Talimatlı oyunlar oynama.
Ev dışında duyduğu yada okulda gelişen bir olayı hatırladığı sesleri taklit ederek anlatma oyunu.
Çeşitli ulaşım araçlarını yada hayvanların çıkardığı sesleri taklit ederek canlandırma oyunu.
KAVRAYIŞ BECERİLERİNİN GELİŞİMİNİN DESTEKLENMESİ
Kavrayış becerileri, çocukların anlayışları ve kendi dünyalarını nasıl organize ettikleri ile ilgili becerileridir. Bu beceriler, muhakeme, bilgileri saklama ve hatırlama, benzerlikleri ve ayrılıkları fark etme, eşyaları sınıflama, mukayese etme ve düzenleme, problem çözme ve daha bir çok şeyi içine alır. Kavrayış becerileri, aşağıdaki faaliyetlerle geliştirilebilir.
Sıfat kavrama oyunları. <;;Büyük kamyonu bul, uzun masayı göster>;; gibi.
Hareket gösteren kelimeler kullanarak resim tanımlama. <;;Koşan kızı göster>;; gibi.
Yerleri belirtilerek oynanan resim tanıma oyunları. <;;Üzerinde top bulunan masanın resmini bul,top ile masanın altında oturanı bul>;; gibi.
Renk kavrama çalışmaları. Eşyaları renklere göre eşleştirme ve sınıflandırma.
Yap-boz ve şekil tahtaları ile çalışma.
Sayı kavramı oyunları. Sayıları eşleştirme, eşyaları sayma,sayıları tanıyıp söyleme ve eşya grupları ile sayıları eşleştirme.
Renkleri, sayıları ve resimleri eşleştirme, sınıflandırma ve seçme faaliyetleri.
Resimli kartlar kullanarak sıraya koyma oyunları.
Su oyunları ile cisimlerin batma ve yüzme şartlarını kavratmak.
Sosyal beceriler, etkileşimi bir arada uyumlu olmayı, diğer çocuklarla ve yetişkinlerle iyi ilişkiler kurmayı içine alır. Sosyal beceriler iletişimi, anlayışlılığı ve diğerleri ile geçimi öğrenmeyi gerektirir. Sosyal beceriler aşağıdan belirtilen faaliyetlerle geliştirilebilir.
Hikaye okuma.
Çay, kahvaltı düzenleme.
Grup oyunları oynama.Grupça yemek hazırlama ve yeme.
Müzikle dans, folklor vb. oyunlar oynama. Şarkı söyleme.
Sayı kavrama oyunları. Eşyalarla sayıları eşleştirme, gösterilen sayıyı söyleme gibi.
Günlük hazırlık ve temizlik işlerine katılma.
Taklit ve evcilik oyunları.
Su ve kumla oynama.
Geziler.
ZİHİNSEL YETERSİZLİKTEN ETKİLENMİŞ ÇOCUKLARIN OKULDA EĞİTİMLERİ
Zihinsel Engelli Çocuklar Zihin,beden, psiko-motor, duygusal ve sosyal yönde gelişmede toplumsal gerekleri kavrama ve duymada,meslek için gerekli becerileri kazanmada;yaşıtlarına göre belirli derecede gerilik gösteren venormal çocuklar için düzenlenmiş eğitim proğramlarından sürekli zihin gelişim ve fonksiyonel gerilik yüzünden gereği gibi faydalanamayan çocuklardır.
Zihinsel Yetersizliğin Nedenleri:
1.Kalıtımla İlgili Faktörler:Araştırmalar kalıtımın zihinsel engellilik üzerinde %37 ile %90 arasında etkili olduğunu göstermiştir.Anna ya da baba genlerinin ressesif ya da dominant olması,kromozom sayısının az ya da fazla olması anne ya da babanın zihinsel engelli olması kalıtsal olarak zihinsel engelliliğe sebep olmaktadır.
2,Organik Nedenler:Kalıtsal olmayan,merkezi sinir sistemini ilgilendiren tahribat meydana getirerek zihin gelişimini etkileyen,durduran nedenlerdir.Bunlar::
a)Vücut biyokimyasında ya da metebolizmasındaki değişiklikler.
b)Bulaşıcı hastalıklar; menejit, nezle, kızamık gibi,
c)Annenin hamilelik hayatından kaynaklanan nedenler;rotgen ışınlarına maruz kalma ,yetersiz beslenme,kansızlık ,aşırı çalışma ve yorgunluk,duygusal bunalımlar, anne karnındaki çocuğun oksijensiz kalması gibi
d)Erken doğumlar;
e)Güç ve geç doğumlar;
Zihinsel Engelliler Eğitim İhtiyaçlarından Hareket Edilerek Şu Şekilde Sıralanır:
a)Eğitilebilir Zihin Engelli Çocuklar:Gelişimleri normalden önemli bir farklılık göstermez. Kimi durumlarda okula başlayana kadar farkına varılmaz.Eğitilebilir Çocuklar temel akademik becerileri öğrenebilirler ve ileride geçimlerini sağlayacak bir iş becerisi edinebilirler
b)Öğretilebilir Zihinsel Engelli Çocuklar :Engelleri okul öncesi dönemde farkedilirler .Bu çocuklar temel akademik becerilerde eğitilmez ancak günlük yaşamın gerektirdiği sosyal uyum, pratik iletişim ve özbakım becerilerini öğrenebilirler.
c)Ağır ve Çok Ağır Derecede Zihinsel Engelli Çocuklar:Engelleri doğum anında ya da doğumu izleyen ilk günlerde fark edilebilir.Bazı basit becerileri öğrenebilirler,ancak hayatları boyunca süretli bakım ve yardıma ihtiyaç duyarlar.
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ
1.Zihinsel Gelişim Özellikleri Yüzünden:
a)Akademik kavramları geç ve güç öğrenirler.
b)Dikkat süreleri kısa ve dağınıktır.
c)İlgileri kısa sürelidir.
d)Soyut terim,tanım,kavramları geç ve güç öğrenirler.
f)Zaman kavramı geç ve güç gelişir.
g)Konuşmaya geç başlarlar.
h)Genelleme yapamazlar.
I)Kazandıkları bilgileri transfer etmekte güçlük çekerler.
i)Yeni durumlara uymada güçlük çekerler.
k)Kolayca yorulurlar.
l)Yakın şeylere ilgi duyarlar, uzak gelecekle ilgilenmezler.
m)Algıları ,kavramaları ve tepkileri basittir.
2.Sosyal Özellikleri Yönünden:
a)Kendilerinden yaşça küçük olanlarla ilişki kurarlar.
b)Kolay dosluk kuramazlar.
c)Bir amaca ulaşmak için kuvvetli his duymazlar.
d)Sosyal ilişkilerinde daima başkalarına tabii olmak eğilimindedirler.
e)Oyun ve toplum kurallarına uymada güçlük çekerler.
f)Genellikle fiziki görünüşlerinde,giyim ve kuşamlarında bir acayiplik gösterirler.
g)Nezaket ve görgü kurallarına uymada güçlük çekerler.
h)Sosyal faliyetlere ilgileri azdır.
I)Sosyal ilişkilerinde kendilerini guruba kabul ettirecek ilgileri azdır.
- Kişilik Özellikleri Yönünden:
a)Kendilerine güvenmezler.
b)Bir amaca ulaşmak için kuvvetli his duymazlar
c)Geç ve güç dostluk kurarlar.
d)Sebatsızdırlar;cesaretleri kolayca kırılır.
e)Sorumluluk almaktan kaçınırlar.
f)Birlikte bulundukları kimsenin duygu ve düşüncelerine ilgi ve saygı duymazlar.
g)Kendi kendilerine bir işe başlama arzusu göstermezler.
4.İş ve Çalışma Özelikleri Yönünden:
a)Bir işe başlamak için can atarlar.
b)Monoton işleri yapmaktan hoşlanırlar.
c)İşlerine bağlıdır; işe zamanında gelir zamanında giderler.
d)Meslekleri alanında daha iyi eğitilebilirler iyi iş ve çalışma alışkanlıkları kazanabilirler.
e)İşverenin isteklerine uygun davranışlar gösterirler;onları memnun etmek için çaba gösterirler.
f)Başarılarından dolayı gurur duyarlar,daha başarılı olmak için çaba sarfederler.
g)Çok yavaş düşünür ve kavrarlar.
h)İşe alışmaları zaman alır ve sabır ister.
I)Başarısızlıkları karşısında kendilerine güvenleri kolayca kırılabilir.
- Ailelerin Özelikleri Yönünden:
a)Ailelerin sosyo ekonomik durumları düşüktür.
b)Ailede çocuk sayısı fazladır.
c)Anne baba çalıştığı için evde çocukla ilgilenecek kimse yoktur.
d)Genellikle ailede boşanma ve ölüm gibi olaylar çoktur.
e)Ailelerin eğitim düzeyi düşüktür.
f)Evde çocuğun gelişimine yardım edebilecek bir araç yoktur.
g)Anne ile baba geçimsizdir.
h)Ailenin yaşadığı çevre fakir olup, çocuğun sağlıklı gelişimine imkan vermeyecek durumdadır.
TESBİT TEŞHİŞ VE YERLEŞTİRME
Zihinsel engelli çocukların tespitleri, teşhisleri ve mesleki rehabilitasyonları bakım ve öğrenimleri ile ilgili kurumların başında Rehberlik ve Araştırma Merkezi gelmektedir. Okul öncesinden üniversiteye kadar her kademedeki başarısız öğrencilerin durumları bu kurumda incelenmekte , başarısızlık nedenleri tespit edilmekte ve bu nedenlere yönelik düzeltici tedbirler alınmaktadır.
Zihinsel engelli öğrencilerin tespitleri genellikle aile ve öğretmen kaynaklarına göre yapılmaktadır. Sınıflarında üst üste kalmış,okuma yazma ve dört işlemi başaramamış, öğrenme güçlüğü çeken bütün gelişimlerinde akranlarına göre gerilik gösteren,dikkat ve algılama güçlüğü içerisinde bulunan öğrencilerle ilgili gözlem formu doldurularak inceleme talebiyle birlikte Rehberlik ve Araştırma Merkezine gönderilir. Bu öğrenciler Merkezde ya da öğrenci taramalarında seviye tespitleri yapılarak gerekli görülenler grup testine ya da incelemeye alınmaktadırlar. İnceleme neticesinde orta düzeyde zihinsel kapasiteye sahip olduğu tespit edilen özel eğitim sınıfı açılması için yeterli sayı teşekkül etmişse kaynaştırma eğitimine alınırlar. Bu öğrenciler için inceleme raporu düzenlenerek okullara gönderilir. Okul müdürlüğü broşürün son sayfasında bulunan Kaynaştırma Eğitimi Bilgi Formu’nu doldurup onayladıktan sonra bir nüshasını Rehberlik Araştırma Merkezine gönderir ve böylece yerleştirme işlemi tamamlanmış olur.
EĞİTİM ORTAMLARI VE PROĞRAMLARIN DÜZENLENMESİ
Kaynaştırma ile ilgili eğitim öğretim çalışmalarında öğretmen,okul, program, kitap , ders araçları ve bütün eğitim teşkilatları ; kaynaştırma eğitimine alınan çocukların daha iyi yetişmelerinde başlıca unsurlardır. Bu unsurlar ancak çocukların bedeni , zihni ve sosyal alanlardaki ilgi ve kabiliyetlerine göre ele alındığında yararlı olabilir.
Eğitim ortamları düzenlenirken kaynaştırma eğitimi öğrencisini mevcudu en az olan sınıflara yerleştirmek esastır. Bir sınıfa en fazla iki kaynaştırma eğitimi öğrencisi verilmesine ve bu öğrencilerin bulunduğu sınıfların mevcutlarının diğer sınıflara göre öğrenci başına en az beş öğrenci eksik olacak biçimde düzenlenmesine dikkat edilmelidir. Okul idarecileri, bu çocukların bulundukları sınıfta, kaynaştırma yoluyla eğitim ve öğretimleri için, özürlerinin gerektirdiği eğitim ortamını sağlayacak tedbirleri almakla yükümlüdürler.
Kaynaştırma eğitimine alınacak çocuklarla yapılacak çalışmalarda, eğitim amaçlarına ulaşabilmek için uygulanacak metod ve teknikler büyük önem taşır. Eğitim ve öğretim çalışmalarında bu çocukların bedeni, ferdi grup etkinliklerinde öğretmen en uygun metod ve teknikleri uygulamaya çalışmalı, kaynaştırma programına alınan bu çocuklar sınıf seviyesinin altında oldukları için ferdi özellikleri ve ihtiyaçları dikkate alınmalıdır. Sınıf içi uygulamalarda ihtiyaca göre; takrir, soru-cevap, gözlem, inceleme, gösteri, iş-proje, deney vb. metod ve teknikler kullanılabilir. Tek bir metod kullanma zorunluluğu yoktur,gerekirse birden fazla metoddan faydalanılabilir.
Üniteler işlenirken metod ve teknikler dikkatli bir planlamayı gerektirdiği gibi, öğrencilerin ihtiyaçlarına göre özel teknikler geliştirmek ve uygulamak yerinde olur.
Kaynaştırma programına alınan “eğitilebilir” zihinsel yetersizliğe sahip çocukların eğitimlerinde “Zihinsel Engelli Çocuklar İlkokul Programı”dikkate alınmalıdır. Ünitelerin işlenişinde programdaki ünitelere, konulara ve ünitelerin sırasına aynen uymak zorunluluğu yoktur. Çevrede rastlanılmayan veya okulda incelenmesi mümkün olmayan konular programda gösterilmiş olan fakat çevre özelliği nedeniyle ele alınması gereken konular ünitelere eklenebilir veya yeni üniteler düzenlenebilir. Program öğrencinin seviyesine göre uygulanmalıdır.
Kaynaştırma eğitiminde öğrencinin kendi yaş grubu içerisinde yetiştirilmesi esastır. Öğrencinin yıllık başarısı bütün derslerde ve ders duşu eğitici çalışmalarda uygulanan programlar doğrultusunda; öğrencinin ilgi, kabiliyet ve özel yetenekleri dikkate alınarak engel ve özelliklerine uygun ölçme ve değerlendirme araçlarıyla değerlendirilir. Sınıftaki akranları ile kıyaslama yapılıp başarısı buna göre değerlendirilemez.
Sonuç olarak özel eğitime muhtaç öğrencilerin pratik yaşam için gerekli bilgi ve becerilerle donatılması, günlük hayatta karşılaştığı problemleri görebilecek yeterliliğe ulaş mayı verilecek eğitimin odak noktası olmalıdır.
HAFİF DÜZEYDE ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLARIN EĞİTİM VE ÖĞRETİMLERİNDEGÖZÖNÜNE ALINACAK ESASLAR
İLKOKUMA- YAZMA
1)Hazırlık Çalışmaları:Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların çoğu okuma ve yazmaya başlamak için gerekli fiziksel, duygusal toplumsal olgunluğa erişmemiş ve bazı ön becerilerden yoksundurlar. Bu çocuklar için ön hazırlıkları şöyle sıralayabiliriz:
a)Okuma Yazma İçin Gerekli Araç ve Gereçleri Kullanabilme Hazırlığı:Bu öğrenciler okula ısındırıldıktan sonra ellerine okuma-yazma araç ve gereçleri verilmeli ve bunların nasıl kullanılacağı alt davranış basamaklarına ayrılıp (beceri analizi) bir basamak başarıldıktan sonra diğerlerine geçilmelidir. Örneğin kalemin, defterin ve kitabın nasıl tutulacağı , sayfaların nasıl çevrileceği, kalemle defter sayfası üzerinde, tebeşirle yazı tahtası üzerinde yazma ve silgi kullanma usulleri öğretilmelidir .Araç gereçleri kullanırken vücudun duruş biçimi ,gözle okunan şey arasındaki uzaklık vb. öğretilmeye başlanmalıdır .Bu aşamada yalnız ön bilgiler ve alışkanlıklar kazandırılmalı bu konudaki iyi alışkanlıkların öğrencilerin fiziksel ve zeka gelişimlerine bağlı olarak kazandırıldığı unutulmamalıdır.
b)Yazmaya Hazırlık: Kalem ve defter tutulmasının öğretilmesinden sonra önce sayfa üzerinde serbest çizgiler çizilmeli; karalama yapmaları sağlanılmalıdır .Daha sonra okuma hazırlıkta olduğu gibi yazmaya hazır içinde tekniğine uygun olarak hazırlanmış alıştırmalar üzerindeki soldan sağa yazılacağı fikri kazandırılmalıdır.
c)Okuma Hazırlığı:Bu dönemde tekniğine uygun olarak hazırlanmış araç ve gereçlerle okumanın da soldan sağa doğru olacağı kavratılmalıdır. Bir satır bitince alt satıra geçme alışkanlığı kazandırılmalıdır.
2) İlkokuma ve yazmaya öğrencilerin anlayabileceği kısa cümlelerle başlanılmalıdır. Zamanla bu cümlede kelimelere, kelimeler hecelere bölünmelidir. Daha sonra hecelerin içersindeki harflerin sesleri sezdirilmeye çalışılmalıdır. Bu çözülmeler sonucunda elde edilen kelime, hece ve sezdirilen harflerle yeni yeni kelime ve cümleler kurulmalıdır .Cümle tam kavratılmadan ve yeterli pekiştirme yapılmadan bir başka cümleye geçilmemelidir.
3)İlkokuma ve yazma çalışmalarında alfabedeki bütün harflerin cümlelerde yeterli tekrarlarına önem verilmelidir.
4)Okuma ve yazma etkinliği her zaman birlikte yürütülmeli, okuma öğretilen cümle ve kelimeler aynı zamanda yazdırılmalıdır.
OKUMANIN GELİŞTİRİLMESİ
Okumanın geliştirilmesinde öğretmenin bilmesi ve uygulaması gereken hususlar şunlardır:
1-Kelime tanıma:Kelimeleri farlılıklarına göre ayırmak, ilişki kurmak ve anlam çıkarma yeteneğini geliştirir. Zihinsel yetersizliği olan çocuklar bu fonksiyonda gerilik gösterirler. Kelimeleri tesadüfen seçip öğrenemezler. Kelimelerin çeşitli ve cümle yapısı ve durumlarda tekrar edilmesi gerekir. Bazı çocuklar yeni kelimeleri sisleri çıkararak yahut ses analizi yaparak tanırlar. Ses analizleri bir okuma metodu değildir, yalnız yabancı kelimeleri tanımak için bir araç olarak kullanırlar.
2-Sesli okuma :Okumayı öğrenmede sesli okumanın büyük yardımı olur. Okuma görme ve işitme sembollerinin ve tabii olarak çocuk okumaya sesli okumayla başlar. Çocuk okuma yazmayı öğreninceye kadar sözlü dil onun tek ilişki aracıdır. Bol bol sesli okuma çocuğun doğru ve güzel konuşmasına yardım eder.
3-İlgi:Okuma konularının çocuklar için manalı ve ilginç olması okuma öğrenmeyi hem çabuklaştırır hem de daha yeterli okumayı sağlar. Zihinsel engelli çocuklar okuma materyallerini seçiminde öğretmenin ilgi çekecek ve ilgiyi devam ettirecek cinsten olmasına önem verilmelidir. Bunların sürprizle hayvanlarla ilgili maceralı, karşılıklı konuşmalı ve nükteli olması faydalı olur.
4-Kavrama:Okumanın amaçlarından biriside okumanın değerlendirilmesi ve yorumlanmasıdır. Bunu yapmak için okuyucunun okuduğu kelimeleri anlaya bilmesi gerekir. Öğretmenin kavramaya ve değerlendirmeye yardım eden yolları bulması gerekir. Çeşitli konularda ve güçlük seviyesinde hazırlanmış hikayelerin okunması teşvik edilmelidir
Zihni bir merkeze .odaklamayı sağlar ve bazen düşünmeyi harekete geçirir. Açıklamaları anlamak okunan parça hakkında sorulara cevap vermek çalışma ünitesinin bir parçası olabilmeli,anlayış ve değerlendirmeye teşvik etmelidir .Başka bir tabirle çocuğa okuduğu konularda sorular sormalı bu suretle çocuğun okuduğunu kavraması için gayret sarfetmesi sağlanmalıdır.
Çocukların istenilen davranışı göstermeleri veya göstermemeleri türlü sebeplere dayanır .Uygun davranışların geliştirilmesi,davranışların düzenlenmesi ve yönetilmesi için aşağıdaki esasların göz önünde tutulması gereklidir.
A)Kavramları basitleştirerek öğrenim alanına koymak:
Zihinsel engelli çocuklar için soyut kavramlar güç öğrenilir. Somut ve fonksiyonel kavramlar ele alınmalıdır. Zihinsel engelli çocuk bir defa da pek çok kavram öğrenemez. Öğretilebilir kavramların sayısı sınırlanmalı, kavramlar çocuğa tek tek öğretilmelidir. Bir kavram öğretilmeden diğerine geçilmemelidir. Aynı kavramlar çeşitli durum ve ilişkiler içerisinde çocuğa öğretilmelidir.
B)Kısa süreli konular ele almak:
Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların, uzun konuları takip etme yönünden dikkat ve yetenekleri yeterli değildir. Bu sebeple ünite bütünlüğü içinde ele alınacak konular, kısa süreli zaman dilimleri içersinde, küçük bölümler halinde işlenmelidir.
C)Öğrenme,rastlantıdan ziyade programlara bağlı öğretmen gözetiminde yapılmalıdır: Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun kavrayış seviyeleri dikkate alınarak etkinlik anlamlı parçalara bölünmeli, bölümler sırasıyla iyice öğretildikten sonra tümü kavratılmalıdır.
D)Öğretim çocuğun gelişim düzeyine uygun olmalı;
Eğitilebilir zihin engelli çocuğun öğrenme düzeyi tespit edilmeli ve öğrenime o seviyeden başlayarak iyice kavratıldıktan sonra geçilmelidir. M
E)Öğretimde çocuğun gelişim düzeyine uygun araç ve gereçler kullanılmalıdır:
Eğitilebilir zihinsel engelli çocuklar kullanılacak araçlar çevrede bulunan gerçek araçlar olmalıdır. Karmaşık parçalı araçlar yerine az parçalı basit araçlar seçilmeli, araçların parçaları yerine bütünü ve işlevi ele alınmalıdır.
F)Sınıftaki günlük çalışmalar düzeye uygun ve basit olmalıdır.
1.Ferdi öğretim etkinliklerin çıkış noktası olmalıdır.
2.Öğrencilerin başarılı çalışmaları mutlaka görülmeli, değer verilmeli, gerekirse ödüllendirilmelidir.
- Çocuğa başarabileceği düzeyde görevler verilmeli
- Doğru yanıtlayabileceği sorular sorulmalı
- Gerektiğinde görevi yerine getirmesinde yardım edilmeli, yardımlar başarıya ulaşana kadar sürdürülmeli
- Çocuk başarısız olduğu noktada bırakılmamalı
- Mevcut yetenekleri harekete geçirmek için zorunlu hallerde yardım edilmelidir.
3.Olumsuzdan daha çok olumlu ifade kullanılmalıdır.
4.Güven sarsıcı sözlerden ve isteklerden kaçınılmalıdır, maddi ceza verilmemelidir.
5.Acele ve telaşlı emirler yerine sakin ifadeler kullanılmalıdır.
6.Olduğunca sınıfta çocukların konuşmasına fazla yer verilmeli, öğretmen az konuşmalıdır.
G)Eğitilebilir zihinsel engelli çocuğun eğitiminde ailenin önemi gözönünde bulundurularak öğretmen veli işbirliği sağlanmalı, çocuk eğitiminde tüm ailelere, aile eğitimi çalışmaları yapılmalıdır.
ZİHİNSEL ENGELLİ ÇOCUKLAR İÇİN ÖZEL EĞİTİMİN AMAÇLARI
Eğitilebilir zihinsel engelli çocukların eğitimlerinde ilköğretimin amaçlarına paralel olarak dört amaç tespit edilmiştir .Bunlar :
1.Kendini anlamak ve gerçekleştirmek.
- İnsan ilişkileri kurmak ve gerçekleştirmek.
3.Ekonomik beceriler geliştirmek.
4.Uygar sorumluluk geliştirmek ve kazandırmak.
Bu temel amaçların özel hedefleri aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.
1.Kendini anlama ve gerçekleştirme:
a)Sağlığını koruyucu temel bilgileri benimser, gerekli sağlık ve temizlik alışkanlıklarını kazanır.
b)Kazalara karşı uyanık ve tedbirli olmayı öğrenir.
c)Çevredeki bütün canlı ve cansız varlıklara değer verir, onları sever ve korumayı öğrenir.
d)Okuma yazma ve hesaplama gibi temel bilgileri ve becerileri kavrar.
e)Öğrenme merak ve hevesini geliştirir.
f)İyi düşünme ve doğru hüküm verme alışkanlıklarını kavrar.
g)Görev ve sorumluluk duygusunu kazanır.
h)Boş zamanlarını hoş ve yararlı kullanma alışkanlıklarını kazanır.
i)Doğal güzelliklere ve güzel sanatlara karşı ilgi ve hayranlık duymayı öğrenir.
J)Ana dilini düzgün ve doğru kullanmayı öğrenir.
k)Güvenilir bir karakter geliştirir, başarılı olduğu zaman aşırı öğünmelerden sakınmayı , başarısızlık karşısında ümitsizliğe düşmeyi öğrenir.
2.İnsan ilişkileri kurmak ve geliştirmek:
a)İyi bir aile hayatının dayandığı temel ilkeleri kavrar, bayına düşen sorumlukları öğrenir ve benimser.
b)Başkaları ile birlikte yaşamayı ve birlikte çalışmayı öğrenir.
c)İnsan ve insanlığa saygı duymayı öğrenir.
d)Nezaket kurallarını öğrenir.
3.Ekonomik becerileri geliştirmek:
a)Toplumun bağımsız ve etkili bir üyesi olabilmek için çalışmanın iyi bir üretici olmanın gerekliliğine inanır.
b)İyi bir tüketici olması aile ve memleket ekonomisindeki yerini ve önemini kavrar.
c)İnsan gücünün ve mesleğe yönelmenin, meslekte uyum kurma ve verimli olmanın kişisel ve toplumsal açıdan önemini kavrar.
4.Uygar sorumluluk kazandırmak ve geliştirmek:
a)Sosyal etkinliklere katılır ve sosyal anlayış geliştirir.
b)Çeşitli durumlarda hoş görüye sahip olur.
c)Din, milliyet, renk vb. ayrılıkları dikkate almadan ilişki kurar.
d)Kanunlara uyar.
e)Demokratik yaşamın en iyi toplum düzeni olduğuna inanır ve ona bağlılık duyar.
SÜREKLİ YAŞAM İLKELERİ
Eğilebilir zihinsel engelli çocukların eğitimlerinde amaçlanan hedefler doğrultusunda, bu çocuklarda sürekli yaşam için gerekli olan ve aşağıda açıklanan hususların öğrenim süresince işlevsel hale getirilmesine özel bir önem gösterilmelidir.
1.Fikirlerle iletişim kurma:
Genellikle konuşma, dinleme , okuma yazma ve aritmetik temel alışkanlıkları, beceri ve davranışların öğrenilmesi .
2.Kendini anlama ve başkalarıyla iyi geçinme:
Bireyin kuvvetli ve zayıf yönlerini ona uyum sağlaması için gerekli olan alışkanlıkları, beceri ve tavırları,toplumda demokratik yaşam için gerekli olan davranışları ve becerileri kazanmak.
3.Yakın ve uzak yerlere seyahat etmek:
Şehir içinde yakın çevresinden başka şehirlere, uzak mesafelere seyahat etmek için gerekli temel alışkanlıkları,tavırları ve becerileri kazanmak.
4.Sosyal, teknolojik ve fiziksel çevreye uyum sağlamak:
Sosyal imkanları ve töreleri , teknik araç ve aletleri kullanmak ve uyum sağlamada gerekli olan temel alışkanlıkları ve davranışları , becerileri kazanmak.
5.Sağlığını korumak:
Ferdi beslenme, beden hareketleri,beden bakımı, dinlenme, hastalıklardan korunma önlemleri ve bakımı,sağlığını korumak için gerekli temel alışkanlıkları davranış ve becerileri kazanmak.
6.Yaşamını kazanmayı öğrenmek:
Kendisine en uygun işi seçmesi o işe göre hazırlanması ve bir iş bulmasıyla iyi bir işçi olması için gerekli temel alışkanlıkları davranış ve becerileri kazanma
7.Emniyetli yaşamayı öğrenme:
Oyunda, işte ve hareket halinde tehlikeli durumlarda emniyetini sağlamak için gerekli olan temel bilgi alışkanlık, davranış ve becerileri kazanmak.
8.Ev işleri yapmayı öğrenmek:
Bireyin kendi kendine beslenme, giyinme ve ailesine yardım için gerekli temel alışkanlık, davranış ve becerileri kazanmak.
9.Parası iyi ve uygun biçimde kullanma:
Kazandığı parayı bütçesine uygun biçimde kullanılabilmek için gerekli olan temel alışkanlık , bilgi ve beceri kazandırmak.
10.Zamanı hoş ve yararlı kullanma öğrenme:
Zamanı öldürmeden hoş ve sağlıklı etkinliklere katıla bilmek için temel alışkanlık,davranış ve becerileri kazanmak,
11.Güzellikten hoşlanma ve güzel şeyler yapma:
İyi bir görünüm içinde bulunmak, bunu devam ettirmek,el işleri, müzik, resim,dans ve halk oyunları ile kendini ifade etmeyi öğrenmek.
Yorumlar